Onderzoek over deelbudgetten in prioriteitengroep 2: wat moet u weten?

Het onderzoek toont aan dat 53% van de respondenten vond dat de eigen leefsituatie verbeterd was. Hiernaast vond 43% van de respondenten dat de leefsituatie van de mantelzorgers verbeterd was. Het onderzoek stelde vast dat er grote verschillen waren tussen specifieke doelgroepen. Zo bleek dat de leefsituatie van personen met voornamelijk een fysieke handicap verbeterd was. In deze context werd het deelbudget ingezet voor praktische hulp, zoals thuishulp, gezinshulp,.... Deze mensen konden hun dringendste zorg en ondersteuning vaak inkopen met het deelbudget. 

Hiertegenover staan de mensen die handicapspecifieke noden hebben. Vaak gaat het hier over mensen met een mentale beperking die nood hebben aan woonondersteuning, persoonlijke assistentie,... Deze respondenten gaven aan dat ze hun dringendste zorg en ondersteuning vaak niet konden inkopen vanwege het feit dat deze zorg niet ‘schaalbaar’ is. Met andere woorden kan deze zorg niet in stukjes opgenomen worden, waardoor het deelbudget niet efficiënt ingezet kon worden. 

Het is naar mijn idee geen verrassende conclusie dat personen met handicapspecifieke noden niet toekomen met het deelbudget. Een deelbudget is vaak niet voldoende om een heel jaar dag- en woonondersteuning te financieren. Het is misschien wel een goed idee om bij de inschaling een onderscheid te maken tussen personen die nood hebben aan handicapspecifieke zorg en personen die nood hebben aan praktische hulp.

Uit het onderzoek blijkt ook dat de personen met een deelbudget vaak botsen tegen de grenzen van het zorgaanbod. 32,4% van de bevraagden gaf aan moeilijkheden te ervaren bij het vinden van de nodige zorg en ondersteuning. Het ging hierbij vooral over het vinden van een persoonlijke assistent of vrijwilliger.

Het is natuurlijk belangrijk dat als de overheid middelen toekent, er ook voldoende personeel is. Momenteel vormt dat dus nog een probleem. Ik haalde al meerdere malen aan dat de job van persoonlijk assistent een plaats moet krijgen in de opleiding orthopedagogie. Op die manier kunnen studenten leren dat er verschillende mogelijkheden zijn met hun diploma. Dit kan al een eerste stap zijn in het grotere geheel van maatregelen die nodig zijn om deze problematiek aan te pakken.

Personen ervaren psychologische kosten, omdat ze geen duidelijkheid hebben over de terbeschikkingstelling van het volledige budget of hun toekomstplannen moeten bijstellen.

In het verleden stelde ik al verschillende vragen over perspectief voor personen met een handicap. Ook de onderzoekers vermelden dat perspectief voor de lange termijn en regelmatige, heldere communicatie de psychologische kosten kan verminderen.

De onderzoekers halen ook aan dat het toekennen van een plaats op de wachtlijst voor minder stress zou zorgen. Dit is ook iets waar ik al lang voor ijver. Ik hoop ten zeerste dat de volgende regering hier werk van zal maken. 

De onderzoekers formuleerden aanbevelingen op drie domeinen. Ten eerste bleek uit het onderzoek dat er psychologische kosten zijn wanneer mensen geconfronteerd worden met veranderingen in de modaliteiten. Men dient hier de nodige aandacht aan te besteden in de toekomst, bijvoorbeeld door het geven van perspectief. Ten tweede bleek dat niet elke respondent even goed mee was met de communicatie rond de deelbudgetten. Heldere communicatie is dus van zeer groot belang. Ten slotte duiden de onderzoekers op de schaalbaarheid van zorg. Om zorg te kunnen inkopen met het deelbudget dient het zorgaanbod in de toekomst beter aangepast te zijn aan deze schaalbaarheid. 

Minister Crevits beloofde in februari dat we de resultaten van het onderzoek samen zouden bespreken in de Commissie Welzijn. Ik ben dan ook zeer tevreden dat we hierover van gedachten hebben gewisseld. Het is naar mijn mening niet zeer verrassend dat personen die nood hebben aan praktische hulp al een heel stuk verder komen met hun deelbudget. Voor personen die nood hebben aan dag- en woonondersteuning is dit een heel ander verhaal. 

Er is nog veel werk aan de winkel. Ik hoop ten zeerste dat de volgende Vlaamse Regering werk maakt van onder andere transparante wachtlijsten door te werken met een volgnummer. Ook op vlak van communicatie kan en moet het beter.

Wil je het volledige onderzoek lezen? Dan kan dat hier.